dr hab. Ryszard Wiśniewski prof. AJD
dr hab. Ryszard Wiśniewski, prof AJD
Na osiągnięcia naukowe składają się m.in. aksjologiczna rekonstrukcja filozoficznego dorobku Władysława Tatarkiewicza w zakresie etyki, teorii szczęścia i estetyki – 1 monografia i 12 artykułów w czasopismach filozoficznych); prace poświęcone dwudziestowiecznej polskiej filozofii wartości, etyce i metaetyce różnych orientacji filozoficznych, w tym głównie szkoły lwowsko-warszawskiej (T. Czeżowski), etyki marksistowskiej (M. Fritzhand) szkoły etycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (K. Wojtyła, T. Styczeń) i H. Elzenberga – zawarte w 3 zredagowanych tomach monograficznych i 20 artykułach i referatach; metaetyczna analiza podstaw poznania moralnego w etyce Arystotelesa i w dziejach filozofii polskiej oraz towarzyszącej temu tezy o probabilistycznej naturze poznania etycznego – w 1 monografii i korespondujących z nią artykułach i referatach; analizy dotyczące roli doświadczenia zła i winy w poznaniu moralnym i ich znaczenie dla metodologii etyki (zawarte w 3 monograficznych zbiorach redagowanych i współredagowanych, a także w 2 artykułach) oraz analizy aksjologiczne i metodologiczne aplikowane do etyki szczegółowej, głównie w przedmiocie etyki biznesu (zawarte w 6 tomach o charakterze monograficznym z zakresu etyki biznesu i poza nimi w 2 tomach z innego zakresu i 3 artykułach). Aktualne badania koncentrują się na problemach metodologicznych etyki szczegółowej i etyki stosowanej.
Współpraca naukowa w kraju opiera się na udziale w konferencjach i publikacjach organizowanych przez zakłady lub katedry filozofii i etyki w Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Jagiellońskim, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, Zespół Badawczy Etyki Życia Gospodarczego w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, udział programowy i organizacyjny VI i VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego. Po odejściu z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w 2014 r. kontynuuje współpracę naukową z zespołem filozofów i etyków Instytutu Filozofii UMK, polegającą na uczestnictwie w niektórych jego inicjatywach badawczych oraz seminariach doktorskich i podoktorskich. Ogólnie wypromował 29 prac licencjackich oraz 141 magisterskich, pisanych i obronionych pod jego kierunkiem.
W zakresie współpracy zagranicznej uczestniczy w pracach Europejskiego Stowarzyszenia Etyków „Societas Ethica” od 1996 r. i z tego tytułu był najpierw korespondentem, a następnie członkiem zespołu redakcyjnego redakcji pisma „Ethical Theory and Moral Practise”, wydawanego przez Kluwer Academic Publishers; aktualnie Springer - w latach 1997-2013. Jest autorem licznych recenzji wydawniczbyh (w latach 2013-2015 m.in. pięciu książek), ponadto nierejestrowanej liczby recenzji redakcyjnych na rzecz czasopism: Przegląd Filozoficzny, Etyka, Analiza i Egzystencja, Diametros, Principia, Roczniki Filozoficzne KUL, Humanistyka i Przyrodoznawstwo, Filozofia Chrześcijańska, Studia Philosophiae Christianae, Rocznik Filozoficzny Ignatianum, Kultura i Wartości, Polish Journal of Arts, Przegląd Socjologii Jakościowej.
Przynależność do towarzystw naukowych
- Polskie Towarzystwo Filozoficzne, członek od 1971 r., członek Zarządu Głównego (2004-2016); przewodniczący Sekcji Etyki przy Zarządzie Głównym PTF (1998-2005; przewodniczący Zarządu Oddziału Toruńskiego PTF (2004-2008, 2015)
- Polskie Towarzystwo Etyczne – członek honorowy (2010)
- Europejskie Stowarzyszenie Etyków ”Societas Ethica”, członek od 1996 r.
- Członek Komitetu Nauk Filozoficznych PAN – od 1999 r. W kadecji 2011-2015 – członek prezydium KNF.
Redaktor naczelny czasopisma
- Kwartalnik „Ruch Filozoficzny”, pismo zasłużone przez Kazimierza Twardowskiego o ponad 100-letniej tradycji, ISSN 0035-9599 –redaktor naczelny od 2008 r. (Lista BMNSzW, 6 pkt)
Członkostwo w zespołach eksperckich powołanych przez organa i instytucje państwowe oraz instytucje zagraniczne i międzynarodowe
Od 2004 r. współpraca ekspercka z UNESCO Division of Ethics of Science and Technology, Social and Human Sciences Sector.
Zespół ekspertów Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Sekcja Nauk Humanistycznych, w zakresie filozofii – 2006-2015.
Ekspert od 2001 roku i od 2012 roku przewodniczący zespołu ekspertów dla kierunku filozofia Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej.
Ekspertyzy i opracowania naukowe przygotowane na zlecenie otoczenia społeczno-gospodarczego
Udział w opracowywaniu kodeksów etycznych: Deklaracja praw i powinności studenta UMK przyjęta przez Senat UMK uchwałą z 24 lutego 2004; Kodeks Etyki Pracowników Samorządowych Powiatu Toruńskiego (2010); Kodeks etyki doktoranta UMK , uchwalony 13.03.2012.
W zakresie upowszechnienia wiedzy i działania na rzecz dialogu społecznego – przygotowanie, prowadzenie i opracowanie naukowe edycji kolejnych toruńskich spotkań „Colloquia Torunensia” XVIII-XIX-XX-XXI, poświęconych sporom o własność intelektualną, prawdę i uczciwość, prawa kobiet, rolę mediów – w przestrzeni publicznej, odbywane corocznie (patrz spis dorobku wydawniczego).
Promotorstwo prac doktorskich: 8
- Beata Olkowska (Zielewska), Aksjologia dialogu we współczesnej edukacji filozoficznej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 11.12.2001;
- Małgorzata Olech, Możliwość uniwersalnej etyki naukowej. Studium na podstawie twórczości Iji Lazari-Pawłowskiej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 08.10. 2002;
- Marcin Zdrenka, Problem uniwersalizacji moralności mieszczańskiej. Marii Ossowskiej teoria etosu mieszczańskiego w kontekście Alasdaira MacIntyre’a diagnozy moralności współczesnej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 12. 2002;
- Wacław Janikowski, Problemy naturalizmu etycznego we współczesnej filozofii analitycznej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 12.10.2004;
- Małgorzata Mrówka, Etyczne fundamenty doradztwa. Od filozofii praktycznej do etyki biznesu, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 11.10.2005;
- Sławomir Drelich, Treści etyczne w komunikacji medialnej. Studium ethosu politycznego polskiego populizmu, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 12.05.2009;
- Iwona Stachowska, Problem wartościowania ciała w kontekście kultury współczesnej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 13.10. 2009;
- Maciej Kopyciński, Koncepcja narracji w etyce Charlesa Taylora i Alasdaira MacIntyre’a, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 17.03.2015.
Recenzje prac doktorskich: 35
- Marian Szczęsny, Etyka społeczna w polskiej literaturze filozoficznej okresu międzywojennego, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, 11.06.1997;
- Radosław Dobrowolski, Przeżycie etyczne, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, 28.05.1998;
- Agnieszka Nogal-Ponikiewska, Wątki antropologiczne w filozofii Henryka Elzenberga Rekonstrukcja i historyczno-filozoficzna analiza porównawcza, Instytut Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie, 7.11.1998;
- Halina Rarot, Filozofia moralna Michaiła Bachtina; Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie, 24.03.1999;
- Krzysztof Stachewicz, Etyka prawa naturalnego a etyka wartości. Dietricha von Hildebranda krytyka klasycznej idei prawa naturalnego, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 12.05.1999;
- Dariusz Pohl, Problem poznawczej wartości sądów etycznych w ujęciu Harolda A. Pricharda; Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 15.01.2000;
- Wojciech Zieliński, Status etyki w kulturze ponowoczesnej. Analiza propozycji Zygmunta Baumana; Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 25.05.2000;
- Wanda Kamińska, Problem ugruntowania etyki w kontekście rozważań wybranych przedstawicieli postmodernizmu filozoficznego; Wydział Filozofii Katolicki Uniwersytet Lubelski, 22.01.2001;
- Marek Mieńkowski, Moralne znaczenie tolerancji. Aspekty edukacyjne; Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie, 26.03.2001;
- Tomasz Michalewicz, Enkrateia w aspekcie kontroli postaw obywatelskich starożytnych Ateńczyków; Wydział Filozofii Katolicki Uniwersytet Lubelski, 17.04.2001;
- Dariusz Rymar, Aksjologiczny fundament dzieła sztuki W koncepcji inspirowanej ontologią N. Hartmanna, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 20.09.2001;
- Marta Śliwa, Estetyka Francisa Hutchesona, jej źródła i kontynuacje; Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 17.12.2002;
- Andrzej Wachowiak, Poglądy etyczne Tadeusza Czeżowskiego, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 27.04.2003;
- Natasza Szutta, Główne koncepcje współczesnej etyki cnót, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, 22.09.2003;
- Mirosław Michalski, Myśl filozoficzna i etyczna Witołda Rubczyńskiego, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 15.09.2004;
- Andrzej Stoiński, Konsekwencjalizm Derka Parfita w kontekście relacji koncepcji tożsamości osobowej do myśli moralnej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 15.11.2004;
- Justyna Stecko, Demoniczność natury zła. Porównanie myśli Mariana Zdziechowskiego i Leszka Kołakowskiego, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie, 23.06.2005;
- Katarzyna Grabowska-Pławecka, Między analizą moralności a moralistyką, Myśl etyczna Iji Lazari-Pawłowskiej, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 4.10.2005;
- Lucyna Sikorska, Wartość godności funkcjonariusza Straży Granicznej. W kręgu etyki zawodowej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 4.11.2005;
- Krzysztof Saja, Metaetyka Richarda Hare’a. Analiza krytyczna, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 13.01.2006;
- Halina Kabot, O sprawiedliwości. Koncepcja inspirowana wynikami polskiej filozofii analitycznej, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 18.09.2006;
- Jolanta Wiśniewska, Etyka w rachunkowości, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 16.12.2006;
- Wiesław Chudoba, Etyka w myśli filozoficznej Leszka Kołakowskiego, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie, 30.01.2007;
- Piotr Domeracki, Filozoficzny wymiar fenomenu samotności, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 27.06.2007;
- Krzysztof Butowski, Personalistyczne podłoże współczesnego sporu o karę śmierci, Wydział Filozofii Katolicki Unniwersytet Lubelski, 6.05.2008;
- Magdalena Rusin, Postawa i zasady etyczne fizjoterapeuty, Wydział Wychowania Fizycznego, 16.05.2008;
- Marcin Pietrzak, Zagadnienie empirycznych podstaw etyki, Wydział Historyczno-Pedagogiczny Uniwersytetu Opolskiego, 10.12.2008;
- Dorota Targosz, Prakseologiczna teoria walki Tadeusza Kotarbińskiego, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie, 10.01.2011;
- Agnieszka Smolicka, Świat wartości w ujęciu Tadeusza Czeżowskiego i Henryka Elzenberga. Studium porównawcze, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 16.10.2010;
- Katarzyna Łukaszewska, Koncepcja współczesnego ascety w świetle aksjologii, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 6.06.2011;
- Agata Macionżek, Konsumpcja jako proces sygnifikacji i komunikacji społecznej, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie, 12.09.2011;
- Zdzisław Wichłacz, Etyka środków masowego przekazu – w dyskursie naukowym i recepcji społecznej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 15.09.2012;
- Justyna Czekajewska, Etyczne aspekty wybranych modeli życia rodzinnego oraz ich wpływ na rozwój technik reprogenetycznych, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2012;
- Ewa Kurleto-Kalitowska, Aksjologia przemijania. Życie i śmierć w polskiej filozofii XX wieku, Wydział Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 29.05.2013;
- Mariusz Bodynek, Dobro i byt. Idea rozdziału faktów od wartości w doktrynach wybranych myślicieli oraz jej krytyka z punktu widzenia realizmu etycznego, Wydział Historyczno-Pedagogiczny Uniwersytetu Opolskiego, 28.09.2015.
Recenzje na stopień naukowy doktora habilitowanego: 20
Recenzje w trybie starej ustawy: 12
- Ewa Podrez, Moralne uzasadnienie tolerancji. Studium z etyki personalistycznej, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Akademia Teologii Katolickiej, 1999;
- Dariusz Łukasiewicz, Filozofia Tadeusza Czeżowskiego, Wydział Filozoficzny Uiwersytetu Jagiellońskiego, 2003;
- Krystyna Skurjat, Znaczenie i wartość. Studia z polskiej filozofii kultury XX wieku, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003;
- Alfred M. Wierzbicki, Filozofia a totalitaryzm. Augusta Del Nocego interpretacja kryzysu moderny, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2006;
- Krzysztof Stachewicz, Problem ugruntowania etyki. Studium z etyki fundamentalnej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006;
- Helena Ciążela, Problem i dylematy etyki odpowiedzialności globalnej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008;
- Jaromir Brejdak, Odcienie obecności. Próba analizy fenomenu, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, 2008;
- Jacek Jaśtal, Natura cnoty. Problematyka emocji w neoarystotelesowskiej etyce cnót, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010;
- Marek Czachorowski, Spór o nierozerwalność małżeństwa. Analiza filozoficzna, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2010;
- Marcin Zdrenka, O gnuśności. Studium lenistwa i jego kontekstów, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013;
- Grzegorz Francuz, Strategia przypisywania statusu moralnego istotom żywym, Wydział Nauk S połecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, 2013;
- Dariusz Dobrzański, Zasada solidarności. Studium z filozofii społecznej, Instytut Filozofii Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2014.
Recenzje w trybie nowej ustawy: 8
- Władysław Skarbek, Wprowadzenie do aksjoewentystycznej teorii wartości, Wydział Historyczno-Filozoficzny Uniwersytetu Łódzkiego, 2012;
- Joanna Dudek, Teoretyczne i normatywne aspekty twórczości Marii Ossowskiej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013;
- Grzegorz Szulczewski, Rozważania o miejscu etyki i moralności w teorii i praktyce gospodarczej, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2013;
- Maciej Woźniczka, Cykl publikacji z problematyki koncepcji dydaktyki filozofii w Polsce, Wydział Historyczno-Filozoficzny Uniwersytetu Łódzkiego, 2013;
- Kmiecikowski Waldemar, Etyka między doświadczeniem a ontologią. Krąpiec – Ingarden – Czeżowski, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014;
- Dorota Probucka, Filozoficzne podstawy idei praw zwierząt, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014;
- Krzysztof Saja, Etyka normatywna. Między konsekwencjalizmem a deontologią, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015;
- Wojciech Rechlewicz, Poglądy filozoficzne Kazimierza Twardowskiego, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
Udział w procedurze kwalifikacyjnej na stopień naukowy doktora habilitowanego wg nowej ustawy: 4
Członek komisji w przewodach:
- Mirosław Pawliszyn, Obecność Nieobecności. Przyczynek do opisu doświadczenia śmierci, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 25.01.2015;
- Wanda Kamińska, Metodologiczna konstrukcja dziedziny dydaktyki etyki, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 3.12.2015;
- Waldemar Kwiatkowski, Ethos i medycyna. Hermeneutyczne rozważania o sztuce leczenia – interpretacja wybranych zagadnień etyki medycznej, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 15.12.2015;
- Arkadiusz Gudaniec, U podstaw jedności bytowej człowieka. Studium z metafizyki osoby, Wydział Filozofii KUL, 31.05.2016.
DOROBEK NAUKOWY ZA LATA 2013-2015
Monografie naukowe
- Dobro: moralność, szczęście i piękno. Studium aksjologii Władysława Tatarkiewicza, Bydgoszcz 2013, ss. 254.
Redakcja naukowa monografii
- Własność intelektualna w przestrzeni publicznej. Colloquia Torunensia XVIII. Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Toruniu w dniach 16-17 listopada 2012, Toruń 2013, ss. 108;
- Prawda i uczciwość w przestrzeni publicznej – Nie mów fałszywego świadectwa naprzeciw bliźniemu swemu. Colloquia Torunensia XIX. Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Toruniu w dniach 5-6 listopada 2013, Toruń 2014, ss. 122;
- Spór o prawa kobiet. Colloquia Torunensia XX. Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Toruniu w dniach 21-22 listopada 2014, Toruń 2015, ss. 123.
Artykuł w czasopiśmie naukowym wymienionym w części B wykazu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
- Filozoficzna analiza doświadczenia i słabości woli, „Filozofia Chrześcijańska” 2013, t. 10, s. 7-21;
Rozdział w monografii naukowej
- Polskie tradycje etyki życia gospodarczego, [w:] Biznes, etyka, odpowiedzialność, red. W. Gasparski, Warszawa 2012, s. 336-393 (współautor: W. Tyburski);
- Aksjologia ekologii, [w:] Filozofia – Etyka – Ekologia. Profesorowi Włodzimierzowi Tyburskiemu w darze, red. P. Domeracki, A. Grzeliński, R. Wiśniewski, Toruń 2015, s. 793-806;
- W poszukiwaniu źródeł powinności moralnej – od etyki wartości do etyki personalistycznej, [w:] Deum et animam scire. Teksty filozoficzne dedykowane księdzu arcybiskupowi Markowi Jędraszewskiemu, red. J. Grzeszczak, K. Stachewicz, Poznań 2015, s. 101-114;
- Wartość absolutna a problemy moralnej praxis, [w:] Etyka. Część II. Filozoficzna etyka życia spełnionego. Dydaktyka Filozofii, red. S. Janeczek, A. Starościc, Lublin 2016, s. 597-612.
Czynny udział w konferencjach naukowych
- Etyka obywatelska dziś, Wydział Filozoficzny Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 23.11.2013, referat: Etyka cnót obywatelskich w Polsce. Tradycja i współczesne wyzwania.